Trong âm nhạc, đặc biệt là đối với những nhà sản xuất âm nhạc thì hợp âm là một trong những yếu tố quan trọng nhất. Trong bài viết này, hãy cùng VietVocal điểm qua những kiến thức về hợp âm cơ bản và nâng cao, giúp bạn có thể tạo ra những bản nhạc hay và sáng tạo hơn nhé!
Mục lục
1. Hợp âm 3
Hợp âm 3 còn được gọi là “hợp âm majeur 3” hoặc “hợp âm cơ bản,” là một loại hợp âm đơn cơ bản trong âm nhạc. Đây là một trong những hợp âm phổ biến và quan trọng nhất trong âm nhạc. Hợp âm 3 gồm ba nốt nhạc cách nhau theo một khoảng thứ ba lớn.
Cấu trúc cơ bản của hợp âm 3 (Major chord) bao gồm:
- Nốt gốc (Root note): Đây là nốt nhạc cơ bản, dựa vào nó mà hợp âm được xác định. Ví dụ, nếu bạn xây dựng một hợp âm 3 từ nốt C, thì nốt C sẽ là nốt gốc.
- Nốt thứ ba (Third note): Đây là nốt nhạc thứ ba tính từ nốt gốc. Ví dụ, trong hợp âm 3 C, nốt E là nốt thứ ba, với một khoảng thứ ba lớn.
- Nốt thứ năm (Fifth note): Đây là nốt nhạc thứ năm tính từ nốt gốc. Ví dụ, trong hợp âm 3 C, nốt G là nốt thứ năm.
Ví dụ cụ thể của hợp âm 3 là hợp âm C, gồm nốt C (nốt gốc), nốt E (nốt thứ ba) và nốt G (nốt thứ năm).
Hợp âm 3 (Major chord) tạo ra một âm sắc sáng, vui tươi, và tích cực. Đây là một hợp âm phổ biến được sử dụng rộng rãi trong nhiều thể loại âm nhạc. Hợp âm ba có thể là trưởng hoặc thứ tùy thuộc vào vị trí của nốt bậc 3. Nếu là bậc 3 thì ta sẽ có hợp âm trưởng, còn bậc 3 giáng thì sẽ là hợp âm thứ.
2. Hợp âm giảm
Hợp âm giảm còn được gọi là diminished chord, là một loại hợp âm đặc biệt trong âm nhạc. Nếu như bạn lấy một hợp âm 3 thứ thông thường và hạ bậc 5 xuống một nửa cung, bạn sẽ có được cái gọi là hợp âm giảm.
Do sự không ổn định về âm thanh này, các hợp âm giảm nghe có vẻ khá căng thẳng trong một số bối cảnh nhất định, nhưng hoạt động khá hiệu quả trong chuyển tiếp giữa các hợp âm với nhau.
Cấu trúc cơ bản của hợp âm giảm (Diminished chord) bao gồm:
- Nốt gốc (Root note): Đây là nốt nhạc cơ bản của hợp âm giảm.
- Nốt thứ ba giảm (Diminished third note): Đây là nốt thứ ba tính từ nốt gốc, được giảm đi một bán tông so với nốt thứ ba của hợp âm cơ bản (major chord).
- Nốt thứ năm giảm (Diminished fifth note): Đây là nốt thứ năm tính từ nốt gốc, được giảm đi hai bán tông so với nốt thứ năm của hợp âm cơ bản.
Ví dụ cụ thể của hợp âm giảm là hợp âm Cdim (C diminished), gồm nốt C (nốt gốc), Eb (nốt thứ ba giảm) và Gb (nốt thứ năm giảm).
3. Hợp âm tăng
Hợp âm tăng còn được gọi là augmented chord, là một loại hợp âm đặc biệt khác trong âm nhạc. Các hợp âm tăng (aug hay còn được viết với dấu +) được hình thành bằng cách lấy một hợp âm ba trưởng tiêu chuẩn và nâng bậc 5 lên nửa cung.
Cấu trúc cơ bản của hợp âm tăng (Augmented chord) bao gồm:
- Nốt gốc (Root note): Đây là nốt nhạc cơ bản của hợp âm tăng.
- Nốt thứ ba tăng (Augmented third note): Đây là nốt thứ ba tính từ nốt gốc, được tăng lên một bán tông so với nốt thứ ba của hợp âm cơ bản (major chord).
- Nốt thứ năm tăng (Augmented fifth note): Đây là nốt thứ năm tính từ nốt gốc, được tăng lên hai bán tông so với nốt thứ năm của hợp âm cơ bản.
Ví dụ cụ thể của hợp âm tăng là hợp âm Caug (C augmented), gồm nốt C (nốt gốc), E (nốt thứ ba tăng) và G# (nốt thứ năm tăng).
Hợp âm tăng tạo ra một cảm giác tăng cường, căng thẳng và không ổn định trong âm nhạc. Chúng thường được sử dụng để tạo nên các chuyển tiếp đặc biệt, tạo điểm nhấn, hoặc để làm cho giai điệu trở nên sáng sủa hơn.
4. Quy tắc 4/3
Nếu không biết các nốt ở trong thang âm mà mình đang làm việc, nhờ quy tắc 4/3 bạn có thể tìm ra cách xây dựng hợp âm ba trưởng hoặc thứ ngay trên bất kỳ nốt gốc nào.
Tìm nốt bắt đầu của bạn, sau đó đếm đúng bốn nửa cung trên bàn phím để tìm ra nốt bậc 3, tiếp đến thêm ba nốt nữa để đến nốt bậc 5. Vì vậy, nếu như bắt đầu từ C, bốn khoảng nửa cung tăng lên sẽ là E, sau đó ba nửa cung nữa có được là G. Và cuối cùng chúng ta sẽ có C trưởng (CEG).
Còn đối với hợp âm thứ, bạn hãy đảo ngược công thức thành 3/4 – Ba khoảng nửa cung tính từ nốt gốc tới bậc 3, sau đó thêm bốn nửa cung nữa để đến bậc 5.
5. Hợp âm sus
Hợp âm sus (viết tắt của suspended chord) là một loại hợp âm trong âm nhạc. Tên gọi “suspended” xuất phát từ việc nó thay thế nốt thứ ba của hợp âm cơ bản (major hoặc minor) bằng nốt khác, tạo ra một hiệu ứng âm nhạc đặc biệt. Hợp âm sus thường được sử dụng để tạo sự liên kết, căng thẳng và chuyển tiếp trong âm nhạc.
Có hai loại hợp âm sus chính: hợp âm sus4 và hợp âm sus2.
Hợp âm sus4 (Suspended fourth chord):
Trong hợp âm sus4, nốt thứ ba của hợp âm cơ bản được thay thế bằng nốt thứ tư.
Ví dụ: Hợp âm Csus4 gồm các nốt C F G. Thay vì nốt E (nốt thứ ba), ta có nốt F (nốt thứ tư).
Hợp âm sus2 (Suspended second chord):
Trong hợp âm sus2, nốt thứ ba của hợp âm cơ bản được thay thế bằng nốt thứ hai.
Ví dụ: Hợp âm Asus2 gồm các nốt A B E. Thay vì nốt C# (nốt thứ ba), ta có nốt B (nốt thứ hai).
Cả hai loại hợp âm sus đều tạo ra một cảm giác tạm dừng, chờ đợi và căng thẳng trong âm nhạc. Chúng thường được sử dụng để tạo sự phấn khích, chuyển tiếp, hoặc để làm nổi bật các nốt khác nhau trong một giai điệu. Hợp âm sus thường kết hợp tốt với hợp âm cơ bản để tạo ra các mẫu giai điệu đa dạng và hấp dẫn.
6. Các hợp âm mở rộng
Mặc dù việc xây dựng một bài hát bằng cách sử dụng các hợp âm ba cơ bản là hoàn toàn có thể chấp nhận được, nhưng việc mở rộng vốn hợp âm bằng cách thêm nhiều nốt hơn thực sự có thể giúp tạo ra nhiều màu sắc.
Các hợp âm mở rộng (chord extensions) là các biến thể của các hợp âm cơ bản (triads) bằng cách thêm vào các nốt nhạc khác nhau. Các nốt này thường được đánh số dựa trên khoảng cách tần số từ nốt gốc. Hợp âm mở rộng giúp tạo ra một loạt âm sắc phong phú hơn và đa dạng hơn trong âm nhạc.
Dưới đây là một số ví dụ về các hợp âm mở rộng phổ biến:
- Hợp âm thứ sáu (Sixth Chord)
- Hợp âm thứ bảy (Seventh Chord)
- Hợp âm chín (Ninth Chord)
- Hợp âm mười ba (Eleventh Chord)
- Hợp âm mười ba bổ sung thứ chín (Add9 Chord)
Hợp âm mở rộng giúp tạo ra một loạt cảm xúc và màu sắc âm nhạc khác nhau. Chúng thường được sử dụng để làm phong phú hóa giai điệu, tạo ra các giai điệu và mẫu âm nhạc độc đáo.
7. Hợp âm 13
Giới hạn của phần mở rộng hợp âm là 13. Một cách nhanh chóng để tìm ra quãng 13 phía trên gốc là chơi quãng 6 trưởng cao hơn một quãng tám – vì vậy trong trường hợp của C trưởng, để có được Cmaj13, chúng ta sẽ chơi CEGB- DFA. Đó là một dải nốt khá rộng đối với ngón tay của bất kỳ ai, vì vậy hợp âm có thể được lồng với một số nốt cao hơn được chuyển xuống một quãng tám, giúp bạn xử lý dễ dàng hơn.
8. Hợp âm dominant 7
Hợp âm Dominant 7th (còn được gọi là hợp âm đô thứ bảy) là một loại hợp âm mở rộng phổ biến trong âm nhạc. Nó được tạo thành bằng cách kết hợp bốn nốt nhạc và có cấu trúc bao gồm:
- Nốt gốc (Root note): Đây là nốt nhạc cơ bản của hợp âm.
- Nốt thứ ba (Third note): Đây là nốt thứ ba tính từ nốt gốc.
- Nốt thứ năm (Fifth note): Đây là nốt thứ năm tính từ nốt gốc.
- Nốt thứ bảy giảm (Diminished seventh note): Đây là nốt thứ bảy tính từ nốt gốc, được giảm một bán tông so với nốt thứ bảy của hợp âm thứ bảy cơ bản.
Ví dụ cụ thể của hợp âm Dominant 7th là hợp âm G7, gồm các nốt G (nốt gốc), B (nốt thứ ba), D (nốt thứ năm) và F (nốt thứ bảy giảm).
Hợp âm Dominant 7th tạo ra một cảm giác mạnh mẽ và căng thẳng, thường được sử dụng trong nhạc rock, pop, blues và jazz để tạo sự chuyển tiếp đến các hợp âm khác hoặc để tạo ra một phần đệm độc đáo trong âm nhạc. Trong hệ thống phối hợp âm chính tọa độ (functional harmony), hợp âm Dominant 7th thường được sử dụng để chuẩn bị cho giải điệu chuyển đến hợp âm cơ bản khác, thường là hợp âm chính (tonic chord) của giai điệu.
9. Hợp âm phức
Hợp âm phức (complex chord) là một loại hợp âm trong âm nhạc được tạo ra bằng cách kết hợp các nốt nhạc trong một cách phức tạp hơn so với các hợp âm cơ bản. Một cách nhanh chóng và dễ dàng để hình thành các hợp âm phức là kết hợp hai hợp âm trưởng hoặc thứ thông thường để tạo thành một hợp âm lớn, nhiều nốt hơn.
Hợp âm phức thường bao gồm các nốt nhạc chính kết hợp với các nốt mở rộng và các biến thể như hợp âm bổ sung, giai điệu, hợp âm phân tán và nhiều yếu tố khác để tạo ra âm sắc đa dạng và phức tạp hơn.
Các loại hợp âm phức thường được sử dụng để tạo ra cảm xúc phong phú và biểu cảm sâu sắc trong âm nhạc. Hợp âm phức có thể xuất hiện trong nhiều thể loại âm nhạc, từ nhạc cổ điển đến jazz và nhạc hiện đại. Chúng giúp tạo ra một loạt màu sắc âm thanh khác nhau và có thể được sử dụng để thể hiện cảm xúc, tạo điểm nhấn và tạo ra những hiệu ứng âm thanh độc đáo.
10. Hợp âm dim 7
Hợp âm dim 7 viết tắt của diminished seventh chord, là một loại hợp âm đặc biệt trong âm nhạc. Nó được tạo ra bằng cách kết hợp bốn nốt nhạc và có cấu trúc đặc trưng:
- Nốt gốc (Root note): Đây là nốt nhạc cơ bản của hợp âm.
- Nốt thứ ba giảm (Diminished third note): Đây là nốt thứ ba tính từ nốt gốc, được giảm đi một bán tông so với nốt thứ ba của hợp âm cơ bản (major chord).
- Nốt thứ năm giảm (Diminished fifth note): Đây là nốt thứ năm tính từ nốt gốc, được giảm đi hai bán tông so với nốt thứ năm của hợp âm cơ bản.
- Nốt thứ bảy giảm (Diminished seventh note): Đây là nốt thứ bảy tính từ nốt gốc, được giảm đi ba bán tông so với nốt thứ bảy của hợp âm thứ bảy cơ bản.
Ví dụ cụ thể của hợp âm dim 7 là hợp âm Cdim7, gồm các nốt C (nốt gốc), Eb (nốt thứ ba giảm), Gb (nốt thứ năm giảm) và Bbb (nốt thứ bảy giảm).
Hợp âm dim 7 tạo ra một cảm giác mờ mịt, căng thẳng và không ổn định trong âm nhạc. Chúng thường được sử dụng để tạo sự chuyển tiếp đến các hợp âm khác hoặc để làm nổi bật các yếu tố đặc biệt trong âm nhạc.
Như vậy VietVocal đã cùng các bạn điểm qua 10 kiến thức về hợp âm cần biết nếu muốn trở thành một nhà sản xuất âm nhạc thực sự. Theo dõi chúng tôi thường xuyên để cập nhật những bài viết thú vị và mới nhất nhé!
