Đàn piano không chỉ là một nhạc cụ tuyệt vời, mà còn là một tài sản quý giá cần được chăm sóc cẩn thận. Việc bảo quản đúng cách không chỉ giúp duy trì được chất lượng âm thanh, mà còn kéo dài tuổi thọ của đàn. Trong bài viết này, VietVocal sẽ hướng dẫn bạn những cách đơn giản và hiệu quả nhất để bảo quản đàn piano, giúp bạn giữ gìn nhạc cụ của mình luôn trong tình trạng tốt nhất.
Mục lục
Vỏ ngoài của đàn piano
Vỏ ngoài của đàn piano có hai loại: gỗ tự nhiên đã qua xử lý và sơn polyester.
– Gỗ tự nhiên: Vỏ ngoài bằng gỗ tự nhiên có vân gỗ đẹp, bề mặt lỳ (mẫu mới) hoặc bóng (mẫu cũ). Ưu điểm là khó trầy xước nhưng cũng khó sửa chữa hoặc làm mới khi đã có vết trầy.
– Sơn polyester bóng: Vỏ ngoài bằng sơn polyester dễ bị trầy xước nhưng dễ sửa chữa, làm mới. Tuy nhiên, cần hạn chế va chạm mạnh và tránh đặt trong môi trường quá nóng hoặc quá khô để tránh rạn nứt, bong tróc.
Cả hai loại vỏ này nên được bảo quản và lau chùi bằng dầu chùi chuyên dụng cho piano để đảm bảo độ bóng và độ bền màu.
Ngoài ra, vỏ ngoài của piano còn bao gồm các chi tiết bằng đồng thau như bản lề, khóa và tên thương hiệu. Tránh tiếp xúc trực tiếp với tay để không làm mờ hoặc ố đồng. Sử dụng dầu chùi chuyên dụng để bảo vệ và chống oxy hóa các phần này.
Phím đàn
Phím đàn có hai loại: phím ngà và phím trắng.
– Phím ngà: Thường không trắng và sáng bóng như phím thông thường.
– Phím trắng: Sáng bóng và rất dễ lau chùi.
Dùng nước tẩy rửa nhẹ (như nước rửa kính) để lau chùi cả hai loại phím, tuyệt đối không sử dụng chất tẩy rửa chứa cồn vì sẽ làm nứt phím. Không nên lau lẫn lộn giữa phím đen cùng phím trắng. Tập thói quen rửa tay sạch sẽ trước khi chơi đàn để phím được bóng đẹp lâu.
Máy móc bên trong đàn piano
Các bộ phận máy móc bên trong đàn piano thường làm từ vật liệu dễ hư hỏng, đòi hỏi sự bảo quản kỹ lưỡng và đúng cách. Có một vài yếu tố cần lưu ý:
Độ ẩm
Độ ẩm đóng vai trò quan trọng, ảnh hưởng nhiều đến hoạt động của đàn. Các bộ phận nhạy cảm với độ ẩm, nếu độ ẩm trong không khí tăng đột ngột trên mức lý tưởng (50% đến 60%), sẽ dẫn đến kẹt phím, sét dây, và các vấn đề khác. Để hạn chế tình trạng này, nhất là trong khí hậu ẩm của Việt Nam, nên sử dụng đèn sưởi chuyên dụng trong mùa mưa.
Tuy nhiên, không nên lạm dụng đèn sưởi vì khô ráo thái quá cũng gây hư hỏng do gỗ và nỉ co rút, ảnh hưởng đến tiếng đàn. Nếu thiếu độ ẩm trầm trọng, tấm phát tiếng và khớp nối sẽ bị hở, phím mỏng dễ bong tróc, dây đàn mau chùng. Nếu khu vực bạn sống có độ ẩm thấp, nên trồng cây cảnh hoặc gắn thiết bị giữ ẩm trong phòng đặt piano. Đặc biệt, trong môi trường sử dụng điều hòa nhiệt độ, cần chú ý duy trì độ ẩm phù hợp.
Nhiệt độ
Giống như độ ẩm, nhiệt độ ảnh hưởng lớn đến hoạt động của các phần cơ bên trong đàn. Cố gắng duy trì nhiệt độ ổn định trong phòng đặt piano vì thay đổi nhiệt độ đột ngột sẽ làm ngưng tụ hơi ẩm ở trên dây đàn và các phần khác, dẫn đến rỉ sét, đứt dây, kẹt búa, và âm thanh có tạp âm.
Bảo quản đúng cách và kiểm soát độ ẩm và nhiệt độ là yếu tố quan trọng để đảm bảo các bộ phận bên trong đàn piano hoạt động tốt và bền bỉ.
Vị trí đặt piano
Khi chọn vị trí đặt piano, nếu không bị giới hạn về không gian, hãy xem xét các yếu tố sau để đảm bảo âm thanh tốt nhất:
– Tránh cửa sổ: Đặt piano gần cửa sổ có thể gây hại do sự thay đổi nhiệt độ đột ngột. Nếu phải đặt gần cửa sổ, sử dụng màn dày để che ánh nắng trực tiếp và đóng kín cửa để ngăn nước mưa tạt vào đàn.
– Không đặt quá sát tường: Để một khoảng trống phía sau piano nhằm đảm bảo thông thoáng. Đặt quá sát tường có thể gây ngưng tụ hơi ẩm phía sau tấm phát tiếng và hạn chế độ vang của đàn. Ngoài ra, sẽ tạo điều kiện cho chuột bọ và gián làm tổ gây hại.
– Tránh các nguồn nóng: Không đặt đàn gần tủ lạnh, lò sưởi hoặc các thiết bị điện tỏa nhiệt lớn.
Vị trí tốt nhất là khu vực trung tâm nhà, không bị ảnh hưởng trực tiếp bởi thời tiết. Trong phòng đặt piano, tránh bố trí nhiều màn cửa hút âm làm âm thanh không vang, hoặc sàn nhà, tường quá trơn tạo ra âm thanh vang, dội hoặc có tạp âm. Nếu tiếng đàn quá vang hoặc dội, có thể đặt một tấm thảm dưới piano.
Thường xuyên sử dụng dịch vụ bảo trì định kỳ cho đàn piano
Giống như bất kỳ nhạc cụ nào khác, ngoài việc sử dụng và bảo quản đúng cách, bạn cần thường xuyên bảo trì đàn bởi kỹ thuật viên chuyên nghiệp. Yêu cầu dịch vụ bảo trì hậu mãi định kỳ trong 3 đến 5 năm tùy theo chính sách của công ty.
Các dịch vụ bảo hành bao gồm:
– Lên dây: Theo thời gian và tùy từng người chơi, piano sẽ có độ chùng dây tự nhiên.
– Đối với đàn mới, các hãng sản xuất khuyến khích lên dây ít nhất 4 lần trong năm đầu tiên vì đây là thời gian các bộ phận của Piano thay đổi thường xuyên để thích nghi với môi trường khí hậu ở bên ngoài.
– Từ năm thứ hai trở đi, sau khi đã đạt được độ ổn định tương đối, piano cần được lên dây ít nhất 2 lần mỗi năm. Tần suất này có thể kéo dài cho đến khi đàn ổn định về máy móc và âm thanh (tổng cộng từ 4 đến 5 năm). Sau thời gian này, tùy theo nhu cầu chơi đàn của bạn mà nhờ kỹ thuật viên lên dây lại khi có sai lệch.
phím và hệ thống pedal. Canh chỉnh máy nhằm tạo sự đồng đều và chính xác, giúp người chơi xử lý chính xác kỹ thuật cơ bản cũng như nâng cao tùy theo trình độ. Đồng thời, việc canh chỉnh định kỳ cũng giúp piano duy trì độ bền và sớm phát hiện những sự cố, hỏng hóc để xử lý kịp thời.
– Làm vệ sinh và kiểm tra thường kỳ: Người sử dụng thường không có đủ kiến thức về bảo quản đàn, có thể làm giảm độ bền âm thanh và máy móc. Vì vậy, người bán phải có trách nhiệm hướng dẫn, kiểm tra cũng như vệ sinh tổng thể đàn khi có thể trong suốt thời hạn bảo hành để hạn chế những hư hỏng kéo dài, tránh tình trạng quá nặng nề, không thể phục hồi, sửa chữa.
Lưu ý khi sử dụng và bảo quản cây đàn Piano
Việt Nam nằm tại khu vực nhiệt đới gió mùa, thời tiết nóng và ẩm mưa nhiều, độ ẩm trong không khí ở mức cao. Để sử dụng và bảo quản đàn Piano có được âm thanh tốt và tuổi thọ bền lâu, các bạn nên thực hiện một số nguyên tắc sau:
- Không để đàn sát tường: Nên cách ra tối thiểu 10 – 15cm để tránh ẩm và cho tiếng đàn piano vang rõ.
- Không đặt đàn gần vị trí ẩm, nóng: Tránh kê đàn ở gần bể nước, nhà tắm, nhà bếp, và không đặt các vật nặng lên đàn. Dù đẹp, những lọ hoa tươi cũng không nên đặt trên đàn vì nếu bị đổ nước ra, sẽ làm hư đàn.
- Sử dụng ống sấy đúng cách:
– Mùa mưa ẩm: Cắm ống sấy cách 2 ngày 1 lần.
– Mùa hanh khô: Cắm ống sấy mỗi tuần 1 lần.
– Phòng có máy lạnh: Cắm ống sấy theo mức sử dụng máy lạnh hoặc theo dõi độ nhạy của phím, nếu thấy búa kẹt thì cắm 24h (có thể sử dụng máy sấy tóc để sấy chỗ phím kẹt).
– Lưu ý: Không cắm ống sấy quá nhiều vì dễ dẫn tới tiếng đàn trở nên quá khô, đanh và có thể làm rạn nứt thùng cộng hưởng, ảnh hưởng tới chất lượng cây đàn.
- Hút bụi phía trong đàn 2 tháng một lần: Bụi có thể làm kẹt các cơ cấu của máy đàn và hút ẩm, làm ảnh hưởng chất lượng âm thanh.
- Đậy nắp bàn phím sau khi chơi đàn: Tránh bụi làm kẹt phím và tránh va chạm làm vỡ mặt bàn phím.
- Làm sạch đàn bằng chổi phất trần và khăn mềm: Sử dụng vải bông hoặc nỉ để lau bề mặt đàn, tuyệt đối không dùng nước để làm sạch.
- Không tự ý tác động vào các phần cơ ở phía trong của đàn: Các chi tiết máy của đàn được chế tạo tinh xảo, đòi hỏi chuyên môn nhất định để sửa chữa. Do đó, không tự ý mày mò hay tác động vào các cơ cấu máy của đàn.
- Định kỳ căng dây đàn 6 tháng/lần: Nên nhờ thợ chuyên môn tới căng dây đàn lại. Đàn cũ ở Việt Nam thường có đinh vít dễ lỏng hơn, làm chùng dây đàn, dẫn đến sai tiếng dần dần mà người nghe không có trình độ chuyên môn cao khó nhận biết. Tình trạng này lâu ngày có thể làm sai khả năng định âm chuẩn xác của tai người chơi đàn.
Bằng cách tuân thủ những lưu ý trên, bạn sẽ giữ được chất lượng âm thanh tốt và kéo dài tuổi thọ cho cây đàn piano của mình.
Bảo quản đàn piano đúng cách không chỉ giúp bạn duy trì âm thanh tuyệt vời mà còn kéo dài tuổi thọ của nhạc cụ. Bằng cách tuân thủ những hướng dẫn và mẹo bảo quản trên, bạn sẽ có thể giữ cho cây đàn của mình luôn trong tình trạng tốt nhất. Hãy đầu tư thời gian và công sức để bảo vệ cho nhạc cụ quý giá này, để bạn có thể tận hưởng những bản nhạc tuyệt vời từ nó trong nhiều năm tới.
